• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ525
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (εαρινό)/ Semi-annual (spring)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.525_11.2023.pdf

Η Θ.Ε. Εισαγωγή στην κλινική ηθική, που τοποθετείται στο εναρκτήριο έτος, είναι υποχρεωτική και καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στα περιεχόμενα του προγράμματος. Στόχος της είναι η εξοικείωση των φοιτητριών/-ητών με τις βασικές αρχές της κλινικής ηθικής και την επίδρασή τους στη νοσοκομειακή φροντίδα, τη σχέση ιατρού – ασθενούς, τον κυρίαρχο σήμερα κανόνα της αυτονομίας του ασθενούς  αλλά και την κριτική του, τις αρχές της αγαθοπραξίας και της δικαιοσύνης στο πλαίσιο μιας δέσμης αρχών δεοντοκρατικής προέλευσης. Μπαίνει  σε θέματα με τα οποία έρχονται συχνά αντιμέτωποι όσοι ασχολούνται με την κλινική πρακτική, όπως με τη ενημέρωση και τη συγκατάθεση του ασθενούς για ζητήματα που τον αφορούν, τη διαδικασία λήψης των σχετικών αποφάσεων, την ευθανασία, τις εκ των προτέρων οδηγίες του ασθενούς σε περίπτωση αδυναμίας επικοινωνίας με τους θεράποντες. Οι φοιτητές θα εξοικειωθούν με τις βασικές έννοιες της αυτονομίας και της αγαθοπραξίας αλλά και με τις περιπτώσεις  σύγκρουσής τους στο πλαίσιο της κλινικής ηθικής. Η συναίνεση του ενημερωμένου ασθενούς θα πρέπει να εννοηθεί ως προς την κομβική της σημασία για τη στροφή της κλινικής ηθικής από το Ιπποκρατικό αγαθοπρακτικό μοντέλο στο σύγχρονο μοντέλο κλινικής ηθικής που δίδει προτεραιότητα στην ενημέρωση και την απόφαση του ασθενούς. Η ευθανασία θα αναλυθεί ως προς την προβληματική της η οποία την καθιστά πεδίο ‘θερμών’ ακόμη διενέξεων στο βιοηθικό αλλά και το νομικό πλαίσιο. Οι φοιτήτριες/-ητές θα έλθουν επίσης σε επαφή με τις κοινοτιστικές - αρετοκρατικές θεωρίες στην ηθική και τις συνεπειοκρατικές – ωφελιμιστικές οι οποίες έχουν αυξημένη επιρροή τελευταία. Θα επισημανθεί η ανάγκη βιοηθικής εκπαίδευσης των ιατρών για να μπορούν να αντιμετωπίσουν τα διλλήματα στην κλινική πράξη και η συνδρομή των συμβούλων βιοηθικής σε αυτό. Τέλος, θα επισημανθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα ως θεμέλιο της κλινική ηθικής. Οι  εργασίες στο τέλος της Θ.Ε. θα θέτουν διλλήματα προσομοιάζοντας τον ρόλο των κλινικών ιατρών στο νοσοκομειακό περιβάλλον σε συνεργασία με τους συμβούλους.

• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ524
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (εαρινό)/ Semi-annual (spring)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.524_11.2023.pdf

Η Θεματική Ενότητα (Θ.Ε.) «Βιοηθική και Βελτιώσεις», ανήκει στις Θ.Ε. επιλογής της κατεύθυνσης Βιοηθικής, και λόγω του σύνθετου χαρακτήρα της προϋποθέτει την εξοικείωση με άλλες Θ.Ε, όπως είναι η «Ιστορία των Ηθικών Θεωριών», η «Εισαγωγή στην Εφαρμοσμένη Ηθική και Βιοηθική», καθώς και η Θ.Ε. «Ανθρώπινα δικαιώματα και θεωρίες δικαιωμάτων». Στόχος της είναι να εισάγει τις/τους φοιτήτριες/-ητές στις σημαντικότερες τοποθετήσεις,  καθώς και στις βασικές έννοιες γύρω από το ιδιαίτερα σύγχρονο και επίκαιρο ζήτημα της ηθικής των ανθρώπινων βελτιώσεων. Στην εν λόγω Θ.Ε. παρουσιάζονται αρχικά οι κυριότερες θέσεις και τα επιχειρήματα των υποστηρικτών των ανθρώπινων βελτιώσεων, μερικοί από τους οποίους είναι και υποστηρικτές των κινημάτων του Διανθρωπισμού [Transhumanism] και Μετανθρωπισμού [Metahumanism], καθώς και των κριτικών στις βελτιώσεις, ανάμεσα στους οποίους ανήκουν και σημαντικοί διανοητές του καιρού μας, όπως ο Jürgen Habermas και ο Francis Fukuyama, ώστε οι φοιτήτριες/-ητές να αναπτύξουν εκείνο το γνωστικό υπόβαθρο που θα τους επιτρέψει να επεξεργαστούν τα πιο εξειδικευμένα ζητήματα που θα εξεταστούν στο υπόλοιπο μέρος της Θεματικής Ενότητας. Ανάμεσα στα θέματα που θα συζητηθούν είναι οι ηθικές διαστάσεις των βελτιωτικών επεμβάσεων στο σώμα και στο μυαλό μας είτε μέσω φαρμακευτικών σκευασμάτων, είτε μέσω προθέσεων, είτε μέσω ηλεκτρονικών εμφυτευμάτων. Επιπλέον, θα γίνει προσπάθεια να απαντήσουμε στο ερώτημα, αν θα πρέπει να γίνουμε ηθικότεροι με τη χρήση τεχνητών μέσων  και αν οι ανθρώπινες βελτιώσεις υπονομεύουν δραστηριότητες όπως ο αθλητισμός και η επιστήμη. Μέσω των Θεματικών Ενοτήτων για την ευγονική και τη δυσγονική θα τεθεί ξανά το ζήτημα του ορισμού της ανθρώπινης βελτίωσης και της διαφοροποίησής της από άλλες πρακτικές, καθώς και των ηθικών απαιτήσεων που εγείρουν τα διαφορετικά μέρη (γονείς, παιδιά, κοινωνία) στη διαδικασία λήψης προγεννητικών αποφάσεων. Τέλος, με δεδομένο ότι η ανθρώπινη βελτίωση δεν στοχεύει απλά στην ενίσχυση των ικανοτήτων μας, αλλά και στην επιμήκυνση της ίδιας μας της ζωής, θα εξετάσουμε αν εν τέλει είναι ορθολογικό να επιδιώκουμε την παράταση της ζωής μας ή αν η ύπαρξη του θανάτου νοηματοδοτεί τον βίο μας.

• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ523
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (εαρινό)/ Semi-annual (spring)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.523_11.2023.pdf

Η Θεματική Ενότητα Βιοηθική και Αρχή της Ζωής της κατεύθυνσης Βιοηθική είναι Θ.Ε επιλογής. Στόχος της ενότητας αυτής είναι να εισαγάγει τις/τους φοιτήτριες/-ητές στην προβληματική γύρω από την αναπαραγωγή, δηλαδή στους τρόπους που οι άνθρωποι μπορούν, αλλά και με τους οποίους πρέπει να αναπαράγονται. Εξετάζεται η ηθική διάσταση των επιλογών, αλλά και των πρακτικών που αφορούν όλη τη διαδικασία της αναπαραγωγής, από την καταλληλότητα των ατόμων που πρόκειται να γίνουν γονείς, τους τρόπους σύλληψης (π.χ. εξωσωματική), τον προγεννητικό έλεγχο, τη γενετική βελτίωση των εμβρύων, την κατάψυξη ωαρίων, εμβρύων και ωοθηκικού ιστού, την παρένθετη μητρότητα μέχρι τις μεθόδους τοκετού και τη διακοπή της κύησης. Σε αυτό το πλαίσιο διερευνώνται οι αντιτιθέμενες φιλοσοφικές τοποθετήσεις σε ερωτήματα όπως: «Είναι ηθικά επιτρεπτή η παρένθετη μητρότητα και αν ναι, τι περιορισμένοι τίθενται;», «Υπάρχουν κριτήρια εξέτασης της καταλληλόλητας ανθρώπων που επιθυμούν να γίνουν γονείς;», «Έχει κανείς υποχρεώσεις απέναντι σε ένα έμβρυο, παρ’ όλο που προσπάθησε να αποτρέψει τη σύλληψή του;», «Γιατί η διαδικασία του προγεννητικού ελέγχου δημιουργεί εντάσεις ανάμεσα στους παρόχους υγείας και τις κοινότητες ατόμων με αναπηρία;»,  «Θα πρέπει να επιτρέπεται σε γυναίκες που πρόκειται να υποβληθούν σε αλλαγή φύλου, να καταψύξουν τα ωάρια τους;», «Θα πρέπει να βαραίνει το ίδιο η γνώμη ενός άντρα και μιας γυναικάς στη λήψη απόφασης για διακοπή ή συνέχιση της κύησης;» κ.λπ.  Η συζήτηση των παραπάνω ερωτημάτων είναι εμφανές ότι προϋποθέτει αλλά και δοκιμάζει κεντρικές έννοιες τις ηθικής αλλά και τις αντίστοιχες θεωρήσεις στις οποίες αυτές εντάσσονται. Με τον τρόπο αυτό και δίχως να αλλοιώνεται ο έντονα πρακτικός προσανατολισμός των θεματικών ενοτήτων, εξετάζονται οι έννοιες της αυτονομίας υποψήφιων γονέων σε σχέση με τα δικαιώματα του εμβρύου (μελλοντικού ή πραγματικού), η συνεπειοκρατική γραμμή απάντησης, αλλά και η αρετολογική προσέγγιση που πραγματεύεται όλα τα προηγούμενα ζητήματα με όρους αρετών και κακιών.

• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ522
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (εαρινό)/ Semi-annual (spring)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.522_11.2023.pdf

Η Θ.Ε. Βιοηθική και Ανθρώπινο Γονιδίωμα είναι υποχρεωτική. Ο γενικός σκοπός της διδασκαλίας στο πλαίσιο της Θ.Ε. είναι να αναπτύξει και να προσεγγίσει κριτικά τις σημαντικές προόδους που σημείωσε η επιστήμη αναφορικά με το ανθρώπινο γονιδίωμα το τελευταίο διάστημα. Η επιστήμη της γενετικής εξασφάλισε πρόσβαση σε ένα σώμα γνώσης που μέχρι πρότινος παρέμενε απροσπέλαστο και υπόσχεται να αξιοποιήσει αυτή τη γνώση σε ποικίλες βιοετεχνολογικές και βιοϊατρικές εφαρμογές. Η Θ.Ε. αποβλέπει στην παρουσίαση αυτών των προοπτικών και, κυρίως, στην ανάδειξη των ηθικών πτυχών που εγείρονται. Είναι κατανοητό ότι η εξέταση των θεμάτων αυτών θα γίνει από τη σκοπιά της Εφαρμοσμένης Ηθικής και, ειδικώς, υπό το πρίσμα της Βιοηθικής. Έτσι, θα γίνει σαφές ότι τα επιστημονικά επιτεύγματα, χάρη στα οποία αντιλαμβανόμαστε καλύτερα πώς λειτουργεί ο κόσμος μας και, εν προκειμένω, ο ανθρώπινος οργανισμός, πρέπει να διακρίνονται από το φιλοσοφικό και ηθικό ερώτημα αναφορικά με το πώς πρέπει να ενεργεί το ηθικό πρόσωπο εντός της κοινωνίας, στις σχέσεις του με τους συνανθρώπους του, αλλά και απέναντι στον ίδιο τον εαυτό του.

Η Θ.Ε. θα περιλαμβάνει ποικίλες θεματικές υποενότητες, στοχεύοντας στην πληρέστερη δυνατή κάλυψη του αντικειμένου. Ορισμένες από αυτές θα έχουν εντονότερο τον φιλοσοφικό χαρακτήρα, ενώ άλλες θα συμπεριλαμβάνουν και την αμιγώς επιστημονική διάσταση των ζητημάτων. Ειδικότερα, δύο ενότητες θα αφιερωθούν στην ανάλυση της κλωνοποίησης και θα γίνει ειδική αναφορά στο ζήτημα της μοναδικότητας του ατόμου από φιλοσοφική σκοπιά. Καθώς η γνώση γενετικών πληροφοριών είναι καθοριστική για τη δημόσια υγεία, θα εστιάσουμε επίσης στο λεγόμενο «δικαίωμα στην άγνοια», υπογραμμίζοντας ότι η διεκδίκησή του είναι ηθικώς προβληματική ενόψει μεταδιδόμενων ασθενειών, όπως το AIDS. Επίσης, η έννοια της ελευθερίας αποκτά μεγάλο βιοηθικό ενδιαφέρον λόγω της αποκάλυψης ορισμένων γονιδιακών παραγόντων που φαίνεται να ευθύνονται για συγκεκριμένες πρακτικές, ή καλύτερα τάσεις, των ηθικών προσώπων, όπως ο αλκοολισμός, η εξάρτηση από ουσίες, αλλά και ψυχοπαθολογικές ή αποκλίνουσες συμπεριφορές.

• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ521
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (εαρινό)/ Semi-annual (spring)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.521_11.2023v2.pdf

Η Θ.Ε. Ηθική και Δεοντολογία της Έρευνας είναι υποχρεωτική και πρωταρχικής σημασίας στα περιεχόμενα του προγράμματος. Στόχος της είναι να εισαγάγει τις/τους φοιτήτριες/-ητές στους ηθικούς και δεοντολογικούς κανόνες εκπόνησης επιστημονικής έρευνας. Σε ένα πρώτο στάδιο εξετάζονται τα ηθικά κριτήρια για τη διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας και ο τρόπος ελέγχου τους από τις εκάστοτε επιτροπές ηθικής. Σε ένα δεύτερο στάδιο αναλύεται το νέο νομοθετικό καθεστώς προστασίας προσωπικών δεδομένων κατά τη διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας και συζητούνται τα κριτήρια στάθμισης αναφορικά με την προστασία των δεδομένων των ερευνώμενων και την ελευθερία της επιστημονικής έρευνας. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στη διοικητική πρακτική των αρχών προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, αλλά και των επιτροπών ηθικής και δεοντολογίας της έρευνας και στα κριτήρια που αυτές έχουν θεσπίσει για την εξισορρόπηση των φαινομενικά μόνο πολλές φορές αντιτιθέμενων συνταγματικών αγαθών, δηλαδή της επιστημονικής έρευνας και της προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, αλλά και της προστασίας λοιπών συμφερόντων των ερευνωμένων.

• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ514
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (χειμερινό) / Semi-annual (fall)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.514_11.2023.pdf

Η Θ.Ε. Εισαγωγή στην Εφαρμοσμένη Ηθική και την Ιατρική Ηθική είναι υποχρεωτική και καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στα περιεχόμενα του προγράμματος. Στόχος της  είναι να εξοικειώσει τους φοιτητές με έναν από τους πιο γρήγορα ανερχόμενους και αναπτυσσόμενους διεπιστημονικούς κλάδους, στο πλαίσιο του οποίου τίθενται εξαιρετικά σημαντικά και καινοφανή ερωτήματα. Τα ερωτήματα αυτά άπτονται της καθημερινής ζωής των σύγχρονων πολιτών ανά τον κόσμο και απαιτούν σύνθετη προσέγγιση, αφού όλα εξαρτώνται από ποικίλες φιλοσοφικές, ηθικές, νομικές, κοινωνικές και ιατρικές παραμέτρους. Η Θ.Ε. θα αναδείξει την Εφαρμοσμένη Ηθική ως έναν σπουδαίο κλάδο της Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας, ο οποίος δεν αφορά μόνο όσους έχουν κάνει εξειδικευμένες σπουδές φιλοσοφίας, αλλά αντιθέτως αφορά άμεσα όλη την κοινωνία. Η Εφαρμοσμένη Ηθική καταπιάνεται με ερωτήματα της καθημερινής ζωής και βασίζεται σε προβληματισμούς που μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από το επιστημονικό και ακαδημαϊκό τους υπόβαθρο. Σκοπός των διδασκόντων είναι να καταδείξουν τον πρακτικό χαρακτήρα αυτού του κλάδου, την αναγκαιότητά του στις σύγχρονες παγκοσμιοποιημένες κοινωνίας και ασφαλώς της συμβολή του στην κατανόηση και αντιμετώπιση προκλήσεων που απασχολούν όλους τους πολίτες. Επίσης, η δομή της Θ.Ε. αποβλέπει στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και ποικίλων δεξιοτήτων, καθώς και στη βελτίωση της επαγγελματικής απόδοσης και στην ενίσχυση της κοινωνικής ευαισθητοποίησης δημόσιων λειτουργών, ιατρών, νοσηλευτών και των λοιπών ενδιαφερομένων που θα συμμετάσχουν. 

Ως προς το περιεχόμενό της, θα εξεταστούν κρίσιμα ζητήματα εννοιολογικού και θεωρητικού χαρακτήρα ως προς τον κλάδο της Εφαρμοσμένης Ηθικής και της Ιατρικής Ηθικής, ως κατηγορίας της Εφαρμοσμένης Ηθικής, και θα αναδειχθεί η σχέση αμφοτέρων με τη λεγόμενη Θεωρητική Ηθική. Για τον σκοπό αυτό, θα γίνει μνεία στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια και σε ορισμένες θεμελιώδεις αρχές της ιατρικής ηθικής, οι οποίες παρέχουν το ευρύτερο πλαίσιο για την άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος. Θα σχολιαστούν κριτικά φλέγοντα ερωτήματα, όπως αυτό της ενήμερης συγκατάθεσης και του ορθού ιατρικού μοντέλου για τις σχέσεις ιατρού-ασθενούς, αλλά και η έννοια της ιατρικής αυθεντίας, η οποία φαίνεται να υποχωρεί στην εποχή μας. Επίσης, θα αναλυθούν διεξοδικά συγκεκριμένα ηθικά ερωτήματα, σχετικά με τις μεταμοσχεύσεις, τις αμβλώσεις, την ευθανασία και την ευγονική, ενώ θα σχολιαστούν νεότερες τάσεις στη διαχείριση καταληκτικών ασθενών, όπως το φαινόμενο της Ανακουφιστικής Φροντίδας.

• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ513
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (χειμερινό) / Semi-annual (fall)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.513_11.2023.pdf

Η Θ.Ε. Εισαγωγή στην Εφαρμοσμένη Ηθική και Βιοηθική είναι υποχρεωτική και καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στα περιεχόμενα του προγράμματος. Στόχος της  είναι να εξοικειώσει τις/τους φοιτήτριες/-ητές με έναν από τους πιο γρήγορα ανερχόμενους και αναπτυσσόμενους διεπιστημονικούς κλάδους, στο πλαίσιο του οποίου τίθενται εξαιρετικά σημαντικά και καινοφανή ερωτήματα. Τα ερωτήματα αυτά άπτονται της καθημερινής ζωής των σύγχρονων πολιτών ανά τον κόσμο και απαιτούν σύνθετη προσέγγιση, αφού όλα εξαρτώνται από ποικίλες φιλοσοφικές, ηθικές, νομικές, κοινωνικές και ιατρικές παραμέτρους. Η Θ.Ε. θα αναδείξει την Εφαρμοσμένη Ηθική ως έναν σπουδαίο κλάδο της Εφαρμοσμένης Φιλοσοφίας, ο οποίος δεν αφορά μόνο όσους έχουν κάνει εξειδικευμένες σπουδές φιλοσοφίας, αλλά αντιθέτως αφορά άμεσα όλη την κοινωνία. Η Εφαρμοσμένη Ηθική καταπιάνεται με ερωτήματα της καθημερινής ζωής και βασίζεται σε προβληματισμούς που μοιράζονται όλοι οι άνθρωποι, ανεξάρτητα από το επιστημονικό και ακαδημαϊκό τους υπόβαθρο. Σκοπός των διδασκόντων είναι να καταδείξουν τον πρακτικό χαρακτήρα αυτού του κλάδου, την αναγκαιότητά του στις σύγχρονες παγκοσμιοποιημένες κοινωνίες και ασφαλώς τη συμβολή του στην κατανόηση και αντιμετώπιση προκλήσεων που απασχολούν όλους τους πολίτες. Επίσης, η δομή της Θ.Ε. αποβλέπει στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και ποικίλων δεξιοτήτων, καθώς και στη βελτίωση της επαγγελματικής απόδοσης και στην ενίσχυση της κοινωνικής ευαισθητοποίησης δημόσιων λειτουργών, ιατρών, νοσηλευτών και των λοιπών ενδιαφερομένων που θα συμμετάσχουν. 

Αναφορικά με το περιεχόμενο της Θ.Ε., αυτό θα περιλαμβάνει ποικιλία επιμέρους θεματικών, δεδομένου ότι η Εφαρμοσμένη Ηθική και η Βιοηθική, ως κλάδος της πρώτης, περιέχουν πολλά και διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα. Κάθε διδακτική υπονεότητα θα εστιάζει και σε διαφορετικό θέμα, ώστε κάθε εβδομάδα να διδάσκεται ένα αυτοτελές μάθημα και να αναπτυχθούν όσο το δυνατόν περισσότερες προβληματικές. Εν συνόλω, η Θ.Ε. θα αναδείξει δέκα πτυχές της Εφαρμοσμένης Ηθικής και της Βιοηθικής, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η επιχειρησιακή ηθική, η περιβαλλοντική ηθική, ο προβληματισμός για την ηθική ευθύνη των επιστημόνων και τη διεύρυνση της ισχύος της επιστήμης κ.λπ. Οι θεματικές υποενότητες έχουν επιλεγεί με γνώμονα την πληρέστερη δυνατή ενημέρωση των φοιτητριών/-ητών και επιδίωξη των συντελεστών της Θ.Ε. ήταν τα θέματα που θα συζητηθούν είτε να απασχολούν ήδη την κοινή γνώμη σε διεθνές επίπεδο είτε να αναμένεται εύλογα πως θα την απασχολήσουν στο ορατό μέλλον, δεδομένου ότι η Εφαρμοσμένη Ηθική και η Βιοηθική εξαρτώνται σημαντικά από την πρόοδο της τεχνολογίας και της επιστήμης.

• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ512
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (χειμερινό) / Semi-annual (fall)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.512_11.2023.pdf

Η Θ.Ε. Ανθρώπινα Δικαιώματα και Θεωρίες Δικαιωμάτων που τοποθετείται δεύτερη στο εναρκτήριο εξάμηνο, είναι υποχρεωτική και καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στα περιεχόμενα του προγράμματος. Στόχος της είναι να εισαγάγει τις/τους φοιτήτριες/-ητές στην ευρεία προβληματική των ανθρώπινων δικαιωμάτων και στις θεμελιώδεις θεωρίες που έχουν διατυπωθεί για τη φιλοσοφική τους στήριξη, καθώς και να αποσαφηνίσει το εννοιολογικό πλαίσιο στο συγκεκριμένο πεδίο. Επίσης, η Θ.Ε. επιδιώκει να οριοθετήσει το πεδίο εφαρμογής και αξιοποίησης των ανθρώπινων δικαιωμάτων στις σύγχρονες κοινωνίες και να προσδιορίσει τις ηθικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές προκλήσεις που συνυφαίνονται με αυτά. Άλλωστε, η παγκοσμιοποίηση, ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας του σύγχρονου κόσμου, η γενικευμένη αστάθεια και η κλιματική αλλαγή καθιστούν επιτακτική την πραγμάτευση των εν λόγω ζητημάτων. Έτσι, δεν περιορίζεται στις παραδεδομένες προσεγγίσεις, αλλά στοχεύει στη σύζευξη των δικαιωμάτων με φλέγοντα θέματα της εποχής μας, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, η αναγνώριση δικαιωμάτων ή συμφερόντων σε μη ανθρώπινους οργανισμούς, η λελογισμένη χρήση των βιοτεχνολογικών προοπτικών κ.λπ. Τα συγκεκριμένα προβλήματα, ωστόσο, δεν εξετάζονται διεξοδικά, αρκεί η επισήμανση ορισμένων θεμελιωδών θεωρητικών αναφορών και του εννοιολογικού πλαισίου, καθώς η πλήρης πραγμάτευσή τους επιφυλάσσεται σε συναφείς Θ.Ε., (π.χ. Ιατρική Ηθική και Οριακές Καταστάσεις).  

Αναφορικά με το περιεχόμενο της Θ.Ε., αυτό περιλαμβάνει ποικίλες θεωρητικές προσεγγίσεις. Πιο συγκεκριμένα, εστιάζει κατά κύριο λόγο στην ιστορική ανασκόπηση των βασικών θεωριών περί τα δικαιώματα ήδη από την Αρχαιότητα και την παρουσίαση των σημαντικότερων θεωριών του φυσικού δικαίου, με έμφαση σε αυτές που αναδύθηκαν κατά τη Νεωτερικότητα και αποτελούν το θεμέλιο του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού. Ξεχωριστές υποενότητες αφιερώνονται στην παράδοση του Διαφωτισμού και του Φιλελευθερισμού, ώστε οι φοιτήτριες/-ητές να κατανοήσουν σε βάθος τη συμβολή αυτών των παραδόσεων στη διαμόρφωση της δικαιωματοκεντρικής θεώρησης που διακρίνει την εποχή μας. Η Θ.Ε. εστιάζει, επίσης, στις θεωρητικές προσεγγίσεις που αναπτύχθηκαν κατά τον 20 αιώνα, ως απάντηση σε συγκεκριμένα ιστορικά γεγονότα, καθώς και στις πρακτικές, νομικές και φιλοσοφικές προκλήσεις που ανέκυψαν μετά την εμβληματική Διακήρυξη των Ανθρώπινων Δικαιωμάτων (1948). Η υποστήριξη των ανθρώπινων δικαιωμάτων ενισχύθηκε σημαντικά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και η πολιτική φιλοσοφία αυτής της περιόδου τα ενέταξε δημιουργικά στον προβληματισμό της. Συνεπώς, αναδεικνύονται οι κυριότερες φιλελεύθερες και ελευθεροκρατικές προσεγγίσεις, κυρίως από τον αγγλοσαξωνικό χώρο, και εξετάζονται υπό το πρίσμα επίκαιρων ηθικών προβληματισμών. 

• Κωδικός / Course Code: ΒΙΗ511
• ECTS: 10
• Τρόποι Αξιολόγησης / Assessment: 2 Εργασίες (30%), Δραστηριότητες (10%) και Τελική Εξέταση (60%)
• Διάρκεια Φοίτησης/ Length of Study: Εξαμηνιαία (χειμερινό) / Semi-annual (fall)
• Κόστος/ Tuition Fees: €360
• Επίπεδο Σπουδών/ Level: Μεταπτυχιακό/ Postgraduate
• Αναλυτική πληροφόρηση: BIH.511_11.2023.pdf

Η Θ.Ε. Ιστορία των Ηθικών Θεωριών, που τοποθετείται πρώτη στο εναρκτήριο εξάμηνο, αποτελεί τη βάση για την παρακολούθηση και κατανόηση όλων των επόμενων θεματικών ενοτήτων. Στόχος της είναι η εξοικείωση των φοιτητριών/τών με τα σημαντικότερα ζητήματα, καθώς και τις βασικές έννοιες που χρησιμοποιούνται στον ηθικό στοχασμό. Στην εν λόγω θεματική ενότητα παρουσιάζονται οι κυριότερες θέσεις και τα επιχειρήματα των σημαντικότερων κανονιστικών ηθικών θεωριών, ώστε οι φοιτήτριες/-ητές να αναπτύξουν εκείνο το γνωστικό υπόβαθρο που θα τους επιτρέψει να επεξεργαστούν τα ηθικά προβλήματά στη βιοηθική και την εφαρμοσμένη ηθική που θα συναντήσουν στις επόμενες ενότητες. Βασικά προβλήματα σχετικά με τον ορισμό του αγαθού βίου (δηλαδή εκείνου του βίου που αξίζει να ζει κανείς), τον προσδιορισμό των εγγενών αγαθών,  θα παρουσιαστούν μέσα από τις τοποθετήσεις των φιλοσόφων της κλασικής εποχής, καθώς και της ελληνιστικής περιόδου. Ζητήματα που αφορούν στην αντικειμενικότητα της ηθικής θα αναδειχθούν μέσα από τη μελέτη ποικίλων μορφών σκεπτικιστικών θεωρήσεων. Για τις προσπάθειες εύρεσης κριτηρίων ορισμού της ορθής πράξης, καθώς και του ενάρετου χαρακτήρα, θα ανατρέξουμε στις νεότερες και σύγχρονες κανονιστικές θεωρίες (δεοντοκρατική, συνεπειοκρατική, θεωρία κοινωνικού συμβολαίου, αρετοκρατική και φεμινιστική ηθική).