29
Παρ, Μαρ

Διαδικτυακή εκδήλωση ΠΝΥΚΑΣ: «Δημόσιος λόγος – Ρητορική & Επιχείρημα»

Σε εποχές κρίσεων (οικονομικών, υγειονομικών, κλπ.) η ποιότητα του δημοσίου λόγου αποκτά καί­ρια σημασία για την πολιτική διαδικασία. Η αξία της υπεύθυνης, έλλογης και ποιοτικής επιχειρημα­τολογίας γίνεται ακόμα μεγαλύτερη στη σύγχρονη κοινωνία του διαδικτύου και των μέσων κοινω­νικής δικτύωσης, όπου σχεδόν κάθε πολίτης δύναται να μετατραπεί σε φορέα δημοσίου λόγου. Στις συνθήκες αυτές η διαφορά ανάμεσα στην πεπαιδευμένη και μη δημόσια εκφορά πολιτικών ή επι­στημονικών θέσεων είναι ενίοτε η διαφορά ανάμεσα στην καταλλαγή και τη σύγκρουση, τη μετριο­πάθεια και τον διχασμό, τη σύνθεση και την πόλωση. Κατά συνέπεια, στις μέρες μας καθίσταται πιο επιτακτική από ποτέ η ανάγκη μιας συστηματικής εκπαίδευσης στη ρητορική και την επιχειρηματο­λογία, ιδίως μάλιστα σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Κύπρος, όπου η ενασχόληση με τα εν λόγω πε­δία εμπνέεται ούτως ή άλλως πάντοτε και από μια πλούσια αρχαία παράδοση.

Την ανάγκη αυτή υπηρετεί και η διδασκαλία της ρητορικής στο Νέο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών «ΠΝΥΚΑ: Πολιτική Ιστορία, Θεωρία και Πράξη» του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, το οποίο διοργα­νώνει την Πέμπτη 30 Απριλίου 2020 και ώρα 18:00-21:00 δημόσια διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα: Δημόσιος Λόγος – Ρητορική & Επιχείρημα.

Ομιλητές της εκδήλωσης, την οποία θα προλο­γίσει ο Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος του ΜΠΣ της ΠΝΥΚΑΣ Θεόδωρος Γ. Γιαννόπουλος, είναι ο Δρ. Κωνσταντίνος Π. Τσίνας (Λέκτορας Ποινικής Δικονομίας στο Τμήμα Νομικής του Πανεπιστημίου Κύπρου), που θα αναπτύξει το θέμα «Επιχείρημα, προσωπικότητα και ειλικρίνεια στον δημόσιο λόγο», και ο Δρ. Ανδρέας Σεραφείμ (Διδάσκων στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και εκλεγμένος Ερευνητής Γ’ στην Ακαδημία Αθηνών) με θέμα «Η πιο γνωστή μας άγνωστη ρητορική: Τεχνικές πει­θούς στην αρχαία και σύγχρονη πολιτική και δικαστική επικοινωνία».

Την εκδήλωση μπορούν να πα­ρακολουθήσουν όλοι διαδικτυακά στον δικό τους χώρο από όποιο μέσο επιθυμούν (υπολογιστή, τάμπλετ ή κινητό) στον σύνδεσμο τηλεπαρακολούθησης: https://bit.ly/2XYx7ty

Η διαδικτυακή εκδήλωση διοργανώνεται σε συνεργασία με το Σωματείο Φοιτητών και Αποφοίτων του Προπτυχια­κού Προγράμματος «Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό» του ΑΠΚΥ.


ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

 

  • Δρ. Θεόδωρος Γ. Γιαννόπουλος (Ακαδημαϊκός Υπεύθυνος του νέου Μεταπτυχιακού προγράμματος «ΠΝΥΚΑ: Πολιτική Ιστορία, Θεωρία και Πράξη»): Εισαγωγή στην εκδή­λωση.

 


Δρ. Κωνσταντίνος Π. Τσίνας | «Επιχείρημα, προσωπικότητα και ειλικρίνεια στον δημόσιο λόγο»

Πόση σημασία και προσοχή αποδίδουμε στα επιχειρήματα που συναντούμε στον –προφορικό και έντυπο– δημόσιο λόγο και διάλογο όπως αυτοί λαμβάνουν χώρα στις μέρες μας, σε Ελλάδα και Κύ­προ; Πόσο εξοικειωμένοι είναι οι δημοσιολογούντες με την πρακτική της επιχειρηματολογίας και πόσο συνηθισμένοι οι ακροατές τους στον αποτελεσματικό έλεγχο των επιχειρημάτων; Πόσο οικεία μας είναι, καθεαυτήν, η έννοια του «επιχειρήματος», πόσο διαφέρει η τεχνική-θεωρητική της σύλ­ληψη από την πιο καθημερινή, προσεγγίζουσα την έννοια της «αντιλογίας», σημασία του όρου; Τι είναι εν τέλει το επιτυχημένο επιχείρημα και σε τι έγκειται η ορθότητα και η πειστικότητά του; Για­τί πολλές φορές τα «γυμνά» ορθά επιχειρήματα δεν πείθουν; Είναι πάντοτε ανειλικρινής ο δημαγω­γός που πείθει το ακροατήριό του ή ενδέχεται κάποιες φορές να είναι και πιο «ειλικρινής» από τον διαλογικό του αντίπαλο; Στα παραπάνω και σε άλλα σχετικά ερωτήματα, ο ομιλητής θα αναζητήσει απαντήσεις, εκφράζοντας κάποιες πρόχειρες σκέψεις γύρω από τη σχέση του επιχειρήματος με την προσωπικότητα του εκάστοτε ομιλητή, χωρίς να υπεισέρχεται σε πεδία άλλων ειδικοτήτων, αλλά αντλώντας από την εμπειρία του ως νομικού (δικανικός λόγος), ως διδάξαντος σχετικά μαθήματα (γενική παιδεία) και, κυρίως, ως πολίτη ενδιαφερομένου για την ποιότητα του δημόσιου λόγου. Το ζήτημα της επιτυχημένης επιχειρηματολογίας δεν θα αντιμετωπιστεί από θεωρητικής σκοπιάς αλλά ως εντελώς πρακτικό και εξαιρετικά επίκαιρο: Από τη δημοφιλία του λόγου επιστημόνων που δια­χειρίζονται την πανδημία του COVID-19 μέχρι τη ρητορική δυναμική του λόγου «ανταρτών» ιε­ρέων που άνοιξαν τις εκκλησίες, μπορεί τα επιχειρήματα να αλλάζουν και να τοποθετούνται –φαι­νομενικώς– στα άκρα ενός συγκρουσιακού διπόλου, αλλά αξίζουν εξίσου την προσοχή κάθε απρο­κατάληπτου, μετριοπαθούς και σοβαρού παρατηρητή και κριτικώς συμμετέχοντος στον δημόσιο διάλογο. Διότι πέρα από την εγκυρότητα, την ορθότητα και την πειστικότητα της επιχειρηματολογί­ας, είναι (και) η ειλικρινής πρόθεση απέναντι στο ακροατήριο και η προσωπικότητα του επιχειρη­ματολογούντος που τελικώς αντανακλώνται στον λόγο του και του προσφέρουν την όποια δυναμι­κή μπορεί αυτός να έχει στη δημόσια σφαίρα.

Σύντομο βιογραφικό:

Ο Κωνσταντίνος Π. Τσίνας είναι Λέκτορας Ποινικής Δικονομίας στο Τμήμα Νομικής του Πανεπι­στημίου Κύπρου και Δικηγόρος Αθηνών. Αποφοίτησε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης, ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και έλαβε το διδακτορικό του από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει διδάξει ποινικό δί­καιο, ποινική δικονομία, στοιχεία ιστορίας-φιλοσοφίας του δικαίου, βασικές αρχές δικαίου και διοί­κησης καθώς και «γενική παιδεία (κριτική σκέψη)» –μεταξύ άλλων– στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και σε ιδιωτικούς φορείς και κέντρα εκπαίδευσης. Η μονογραφία του Δίκαιο και Λογική (Εκδόσεις Ευρασία, 2011) έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών.


Δρ. Ανδρέας Σεραφείμ «Η πιο γνωστή μας άγνωστη ρητορική: τεχνικές πειθούς στην αρχαία και σύγχρονη πολιτική και δικαστική επικοινωνία»

Πώς είναι δυνατό να μας είναι γνωστή, αλλά ταυτόχρονα και άγνωστη, η ρητορική; Και για ποια ακριβώς ρητορική μιλάμε; Από πού προέρχεται η ρητορική αυτή, ποιες είναι οι ρίζες της, πώς ακρι­βώς μας αφορά και γιατί; Μπορούμε να την αναγνωρίσουμε σε πτυχές του δημοσίου βίου; Μπο­ρούμε να την εντοπίσουμε, για παράδειγμα, στον λόγο ενός Κυπρίου, Ελλαδίτη ή Ευρωπαίου πολι­τικού σήμερα; Μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε στην πολιτική, για να επηρεάσουμε το συναί­σθημα και τη λογική του ακροατηρίου μας και να κερδίσουμε ή να υφαρπάξουμε την εμπιστοσύνη και την ψήφο του; Μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε στο δικαστήριο, για να εκπροσωπήσουμε τον πελάτη μας αποτελεσματικότερα; Η διάλεξή μου, «Η πιο γνωστή μας άγνωστη ρητορική», στόχο έχει να απαντήσει στα ερωτήματα αυτά και να εκθέσει τη διαχρονική χρησιμότητα της αρ­χαίας ελληνικής ρητορικής θεωρίας και πράξης. Μετά από μία σύντομη και απλουστευμένη ανα­δρομή στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής ρητορικής και στον θεσμικό τρόπο απόδοσης δικαιοσύ­νης στο αρχαιοελληνικό νομικό σύστημα, θα επιχειρηθεί η εξέταση των μεθόδων πειθούς, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν και ακόμα χρησιμοποιούνται στην πολιτική επικοινωνία και στο δικαστήριο. Έμφαση αποδίδεται στην «υπόκριση» (δηλαδή, στη χρήση της φωνής και του σώματος των πολιτι­κών ομιλητών), στην «ηθοποιία» (δηλαδή, στην παρουσίαση χαρακτήρων), στις τεχνικές «παθοποιί­ας» (δηλαδή, διέγερσης του συναισθήματος), στη χρήση θρησκευτικών αναφορών και στις μεθόδους διακωμώδησης του αντιπάλου. Στο πλαίσιο της διάλεξης, θα εξεταστούν διάφορες αρχαιοελληνικές ρητορικές τεχνικές, οι οποίες εντοπίζονται ακόμα σε λόγους Κυπρίων, Ελλαδιτών, Άγγλων και Αμερικανών πολιτικών, καθώς επίσης και μία «προσομοίωση» (δηλαδή, μία ζωντανή παρουσίαση) ενός τμήματος της γνωστής δικαστικής αντιπαράθεσης ανάμεσα στον αρχαίο ρήτορα Αισχίνη και στον πολιτικό του αντίπαλο Τίμαρχο, όπως αυτή παρουσιάζεται στον λόγο του πρώτου, Κατά Τιμάρχου.

Σύντομο βιογραφικό:

Ο Ανδρέας Σεραφείμ είναι μεταδιδακτορικός υπότροφος στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσα­λονίκης και εκλεγμένος Ερευνητής Γ’ στην Ακαδημία Αθηνών. Είναι αριστούχος απόφοιτος του Τμήματος Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Κύπρου (Πτυχίο 2008), κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου από το University of Texas at Austin (Μ.Α. 2010) και διδακτορικού τίτλου από το University College London (Ph.D. 2013). Είχε καταλάβει διάφορες ερευνητικές και διδακτι­κές θέσεις σε πανεπιστήμια της Κύπρου και του εξωτερικού: Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανοικτό Πανε­πιστήμιο Κύπρου, Trinity College Dublin και University College London. Τόσο η δημοσιευ­θείσα όσο και η τρέχουσα έρευνά του καλύπτουν ποικιλία επιστημονικών πεδίων, θεματικών περιο­χών και προσεγγίσεων: αρχαία ελληνική ρητορική, αρχαίο δίκαιο, επιτέλεση (performance), αρχαία θρησκεία, πρόσληψη των ρητορικών κειμένων στον μετακλασικό και στον σύγχρονο κόσμο, διάφο­ρες θεωρητικές προσεγγίσεις (π.χ. χιούμορ, θεωρίες φύλου και σεξουαλικότητας), καθώς και αρ­χαία ελληνική πεζογραφία εν γένει (κυρίως ιστοριογραφία). Το πρώτο του βιβλίο, Attic Oratory and Performance (Νέα Υόρκη/ Λονδίνο: Routledge 2017), ανασημασιοδοτεί την έννοια της επιτέλεσης (performance), συμβάλλοντας στον σαφέστερο θεματικό της προσδιορισμό και ερευνώντας, για πρώτη φορά με συστηματικό τρόπο, τη σημασία της στην αττική ρητορεία. Πτυχές της έρευνάς του παρουσιάζονται, επίσης, σε μια σειρά άλλων πονημάτων: μονογραφιών (η δεύτερη μονογραφία για τη συνύπαρξη ρητορικής και θρησκείας στους αττικούς ρητορικούς λόγους αναμένεται το 2020, μαζί με δύο κριτικά υπομνήματα για λόγους του Δημοσθένη και του Λυσία από τον εκδοτικό οίκο «Σμίλη»), συλλογικών τόμων (The Theatre of Justice: Aspects of Performance in Greco-Roman Oratory and Rhetoric, Leiden/ Βοστώνη: Brill 2017/ The Ancient Art of Persuasion across Genres and Topics, Leiden/ Βοστώνη: Brill 2019), κεφαλαίων σε τόμους και άρθρων σε επιστημονικά πε­ριοδικά.