Η τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι, γενικά, ένα πεδίο αργών αλλαγών. Η τρέχουσα υγειονομική κρίση, όμως, αποτέλεσε τον καταλύτη για την άμεση, σε πολλές περιπτώσεις βίαιη, ψηφιακή αναδιοργάνωση της εκπαίδευσης και την ευκαιρία για σημαντικές αλλαγές που ήταν από καιρό χρήσιμες, αλλά πλέον καθίστανται απαραίτητες. Βέβαια, ανεξαρτήτως της πανδημίας, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, με ραγδαία μεταβαλλόμενους δημογραφικούς συντελεστές και μια ρευστή αγορά εργασίας με αναδυόμενους κλάδους απασχόλησης, η ανοιχτή πρόσβαση στη γνώση είναι ζητούμενο ακόμα και για τον πιο απομακρυσμένο πολίτη. Ταυτόχρονα, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση καθίσταται στρατηγικής σημασίας, αφού αγγίζει μαζικά τους ανθρώπους και μπορεί να προσκαλεί και να προσελκύει χιλιάδες φοιτητές απ’ όλο τον κόσμο.
Σ’ αυτό το πλαίσιο συνθηκών, τα συστήματα ανώτατης εκπαίδευσης υφίστανται ουσιαστικές και σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Τα πανεπιστήμια καλούνται να επενδύσουν σε ανοιχτά ψηφιακά περιβάλλοντα μάθησης, προσαρμοσμένα στα νέα δεδομένα, αλλά και στην αξιοποίηση των σύγχρονων εκπαιδευτικών τεχνολογιών. Τούτο καθίσταται αναγκαίο, ώστε και οι τελευταίες «αγκυλώσεις», όπως περιορισμοί χρόνου και τοπικότητας, ηλικίας, επαγγελματικής κατάστασης κ.ά., να ελαχιστοποιηθούν και να μη λειτουργούν ανασταλτικά στην πρόσβαση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Στη ρευστή αυτή εποχή, η αδήριτη ανάγκη για περαιτέρω άνοιγμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός και τα οφέλη της ευέλικτης εξ αποστάσεως εκπαιδευτικής μεθοδολογίας εκ των ων ουκ άνευ. Για μένα, ως Πρύτανη του Ανοικτού Πανεπιστημίου της Κύπρου, είναι ξεκάθαρο: οι πολίτες απαιτούν ανοιχτή πρόσβαση, διά βίου μάθηση, απρόσκοπτη συμμετοχή σε ποιοτικά προγράμματα σπουδών και ευκαιρίες (επανα)κατάρτισης και συνεχούς ανάπτυξης και εξέλιξης χωρίς αποκλεισμούς.
Η τριτοβάθμια εκπαίδευση στον 21ο αιώνα, συμβατική και εξ αποστάσεως, οφείλει να δώσει δημιουργικές και ρηξικέλευθες λύσεις στις προκλήσεις των καιρών. Η ανοιχτή και ίση πρόσβαση στην ανώτατη εκπαίδευση σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερα στρώματα πληθυσμού, αποτελεί σήμερα, περισσότερο από ποτέ, επιτακτική υποχρέωση. Αλληλένδετη είναι και η ανάγκη εξέλιξης της εξ αποστάσεως/ψηφιακής εκπαίδευσης, ώστε κάθε άνθρωπος να έχει τη δυνατότητα –χωρίς αποκλεισμούς– να εξελίσσεται σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Η ανάδειξη της Κύπρου σε περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης, έρευνας και καινοτομίας επιβάλλει την περαιτέρω διεθνοποίηση και εξωστρέφεια των κυπριακών πανεπιστημίων, την ενίσχυση της διεθνούς αναγνωρισιμότητάς τους, την προσέλκυση εξωτερικής ερευνητικής χρηματοδότησης, αλλά και την απασχόληση ακαδημαϊκών και ερευνητών διεθνούς κύρους. Απαραίτητη είναι επίσης η χάραξη εθνικής στρατηγικής και η αναζήτηση διακρατικών συμφωνιών αναγνώρισης των τίτλων σπουδών των κυπριακών πανεπιστημίων, όπως και η προσήλωση σε ενέργειες προσέλκυσης και διατήρησης ξένων φοιτητών. Η μεγαλύτερη δικτύωση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας, εξάλλου, και η αναγκαιότητα σύγκλισης των γνώσεων και δεξιοτήτων που κατακτούν οι φοιτητές και αναζητούν οι εργοδότες είναι sine qua non.
Οι προκλήσεις είναι πολλές, αλλά δεν υπάρχει άλλος δρόμος από το να τις αντιμετωπίσουμε. Οι δυνατότητες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης να προσελκύει φοιτητές απ’ όλο τον κόσμο είναι απεριόριστες. Η δε δυνατότητα παροχής αγγλόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών δίνει το δυνητικό πλεονέκτημα στην Κύπρο να αξιοποιήσει τη διεθνή αγορά ειδικά, ως μέλος της Ε.Ε. και της Κοινοπολιτείας, στη μετά Brexit εποχή. Η χώρα μας είναι ένας ασφαλής προορισμός, εύκολα προσβάσιμος για πολίτες τρίτων χωρών, αλλά και για τους Ελλαδίτες φοιτητές, αφού το νησί μας είναι το πλέον γνώριμο και φιλόξενο εκτός Ελλάδος. Τα πανεπιστήμιά μας διακρίνονται στην έρευνα, εργοδοτούν έμπειρο και διεθνούς κύρους ακαδημαϊκό και ερευνητικό προσωπικό, και αρκετά από αυτά βρίσκονται ψηλά στις παγκόσμιες κατατάξεις πανεπιστημίων. Η κυπριακή τριτοβάθμια εκπαίδευση διέπεται από ένα διαφανές πλαίσιο διασφάλισης ακαδημαϊκής ποιότητας και αριστείας και τα υψηλού επιπέδου αναγνωρισμένα ελληνόγλωσσα και αγγλόγλωσσα προγράμματα σπουδών είναι ικανά να προσελκύουν το ενδιαφέρον φοιτητών εντός και εκτός των εθνικών συνόρων. Η συμμετοχή εξάλλου των πανεπιστημίων μας στα προγράμματα κινητικότητας και οι ανταλλαγές φοιτητών και διδασκόντων με χώρες εντός και εκτός της Ε.Ε. συμβάλλουν σημαντικά στην περαιτέρω διεθνοποίηση.
Συμπερασματικά, το 2022 ανατέλλει με πληθώρα θεμάτων και εξελίξεις που απαιτούν εγρήγορση, όραμα, ευελιξία και ενεργή παρακολούθηση των διεθνών τάσεων. Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ), ταυτόσημο με την εξ αποστάσεως εκπαίδευση ενηλίκων φοιτητών και τη διά βίου μάθηση, θα προσαρμόζεται συνεχώς στις ταχύτατα μεταλλασσόμενες ανάγκες της κοινωνίας και της αγοράς σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό, αλλά και θα προσαρμόζει την ακαδημαϊκή του λειτουργία στις εξελίξεις της επιστήμης, στην παραγωγή και στην αξιοποίηση της γνώσης. Οφείλει και θα συνεχίσει να σχεδιάζει και να αναδιαμορφώνει Προγράμματα Σπουδών προς την κατεύθυνση πλήρους διασφάλισης της εργασιακής προοπτικής των αποφοίτων του, που ταυτόχρονα προσφέρουν χώρο για την ανάπτυξη κριτικής σκέψης, κοινωνικών, ψηφιακών και επαγγελματικά αξιοποιήσιμων δεξιοτήτων. Στο νέο τοπίο της εκπαίδευσης όπως διαμορφώνεται λόγω και της πανδημίας, το ΑΠΚΥ βρίσκεται ήδη στη νέα εποχή της ψηφιακής εκπαίδευσης και δηλώνει «παρών». Είναι καθόλα έτοιμο να συνεχίσει να προσφέρει πολύτιμες ευκαιρίες εκπαίδευσης και κατάρτισης σε όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, να συμβάλλει στην υλοποίηση του στόχου της Πολιτείας να καταστεί η Κύπρος περιφερειακό κέντρο εκπαίδευσης και έρευνας, αλλά και να συνεργεί στη βιώσιμη ανάπτυξη της κοινωνίας και της οικονομίας.
Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου
Το Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (ΑΠΚΥ) έχει πετύχει να καταξιωθεί στον ελληνόφωνο χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης και να καθιερωθεί ως μια αξιόπιστη επιλογή για σπουδές υψηλού επιπέδου. Είναι το μοναδικό πανεπιστήμιο στη χώρα μας με εξειδίκευση στην προσφορά προγραμμάτων σπουδών αποκλειστικά εξ αποστάσεως και προσελκύει φοιτητές διαφορετικούς από τους συνήθεις (εργαζόμενους, οικογενειάρχες, με μέση ηλικία τα 35+ έτη, συχνά σε προσπάθεια ανέλιξης/αλλαγής στην καριέρα τους). Ικανό να εξελίσσεται και να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής, το δημόσιο ΑΠΚΥ είναι πρωτοπόρο στον ψηφιακό μετασχηματισμό της εκπαίδευσης και στην αποτελεσματική και παραγωγική αξιοποίηση των τεχνολογιών στις εκπαιδευτικές διεργασίες προς όφελος της φοιτητοκεντρικής και πολύπλευρης μαθησιακής εμπειρίας. Με ευέλικτη εκπαιδευτική μεθοδολογία και διδακτικές μεθόδους κατάλληλες για την εκπαίδευση ενηλίκων φοιτητών, δίνει την πολύτιμη ευκαιρία σε όλους, όσοι το επιθυμούν, να αποκτήσουν έναν αναγνωρισμένο και χρηστικό τίτλο σπουδών, από τον προσωπικό τους χώρο και στον δικό τους χρόνο και ρυθμό μάθησης, χωρίς τους περιορισμούς της συμβατικής εκπαίδευσης. Οι τρεις Σχολές του ΑΠΚΥ –Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών, Θετικών και Εφαρμοσμένων Επιστημών, Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης– προσφέρουν πλήθος σύγχρονων και διεπιστημονικών προπτυχιακών και μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, καθώς και ερευνητικές περιοχές για διδακτορική έρευνα.
Τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ΑΠΚΥ
- Σύγχρονο, καινοτόμο και εγνωσμένου κύρους δημόσιο Πανεπιστήμιο.
- Εξειδίκευση στην εκπαίδευση εξ αποστάσεως και Υπερσύγχρονη πλατφόρμα τηλεκπαίδευσης.
- Υψηλής ποιότητας προπτυχιακά, μεταπτυχιακά, διδακτορικά Προγράμματα Σπουδών και 300+ Αυτοτελείς Θεματικές Ενότητες Διά Βίου Μάθησης σε επιστημονικά αντικείμενα αιχμής.
- Ευέλικτες σπουδές, προσαρμοσμένες στις ανάγκες των φοιτητών, που σπουδάζουν από 50+ χώρες σήμερα, από τον δικό τους χώρο και στον προσωπικό τους χρόνο.
- Πολυδιάστατη έρευνα προς όφελος της επιστήμης, της κοινωνίας και της οικονομίας.
- Προσιτά δίδακτρα και σημαντικές εκπτώσεις για διάφορες πληθυσμιακές ομάδες (π.χ. άτομα ΑμΕΑ, πολύτεκνοι, λήπτες ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος).
Το άρθρο στο περιοδικό Economy Today (έκδοση τεύχους 25.12.2021)